پیام مدیر محترم قطب علمی معماری اسلامی جهت شروع سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۷

 

هرگز اگر راه به  معنی برد سجده صورت نکند بت پرست (سعدی )

هوالحکیم و الخبیر

 

 

 

مشیت و سنت حکیمانه ، عادلانه ، رحمانی و تکاملی خداوند متعال بر آن حقیقت استوار و پایدار است، که هر فرهنگ و تمدنی بر خلاف آن اندیشه و عمل نماید و دچار افراط و تفریط شود ، به ضدّ خود تبدیل می شود ، تا به سراط مستقیم متمایل شده و راست گردد.

رویکرد مادی گرا ، جزء نگر، قدرت مدار و دین ستیز افراطی در غرب باستان ، در دوران قرون وسطی ، دین الهی مسیح را به مسیحیت معنا گرا ، کل نگر ، تسلیم پذیر و انسان خدا پندار انحرافی و تفریطی تبدیل نمود.

این افراط و تفریط از منزلگاه دین حقیقی و سنتهای الهی در گردشی جدید از دوران رنسانس غرب تا عصر نو گرائی ( مدرنیسم ) مجدداً شاهد بازگشت به رویکردهای مادی و افراطی در غرب باستان تا اوایل قرن بیستم بوده ایم .

رویکرد دنیا پرستی و هوا پرستانه مزبور ، در رابطه با طبیعت ، بحران محیط زیست را بوجود آورده است و انسان حیوان پنداری ،در نظریات امثال داروین و غیرو ، باعث ایجاد بحران های عظیم انسانی ، اجتماعی و تاریخی نظیر جنگهای خانمان برانداز اوّل و دوّم جهانی بین کشورهای به اصطلاح متمدن و توسعه یافته غربی شده لاجرم فصل جدیدی از ضدّ خود را می طلبید.

دوران فرانوگرائی ( پست مدرنیسم ) معاصر غربی ، تجربه ای تاریخی در تقابل با آن رویکردها است . طرح مفاهیم جدیدی نظیر
پایداری ، معنا گرائی ، روان شناسی ، جامعه شناسی ، تاریخ گرائی و انواع عرفانهای کاذب فلسفی ، تجربی و امثالهم پاسخی فطری به نیازهای فراموش شده آن داوران است.

رویکردهای فوق تأثیرات مستقیم و غیر مستقیمی بر مجموع ایده ها و ایده آلهای انسانها در حوزه های مختلف از جمله مباحث
زیبائی شناسی ، فلسفه هنر و معماری و شهرسازی به جا گذاشته و خواهد گذاشت . در فرهنگ و تمدن شرقی نیز در طول تاریخ ، همین افراط و تفریط ها را ملاحظه کرده و میکنیم .

نکته اساسی ، بنیادی و درس آموز در این تحولات تاریخی اثبات افراط و تفریط پذیری مکاتب بشری است و ضرورت و الزام ، پیوستن به مکتب ابنیاء در این تجربیات تاریخی است .انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی منبعث از آن ، افق جدیدی را درمقابل فرهنگ و تمدن غرب زده معاصر جهان گشوده است .

مفهوم پایداری در نظام طبیعت و مفاهیم روان شناسی و معناگرائی در حوزه های انسان شناسی و جامعه شناسی و غیرو اگر از اسلام ناب یعنی (قرآن و سنت و سیره معصومین ^(س) ) ، که تنها مکتب جامع و مانع و تحریف نشده الهی است ، اخذ نشود ، افراط و
تفریط ها و انحرافات مکاتب بشری تکرار شده و خواهد شد.

پیامبر اکرم ^(ص) علوم مفید را در سه موضوع خلاصه نموده اند ، که همه فرآیندهای انسانی را سامان میدهد. فرموده اند
( آیه محکمه ، فریضه عادله ، سنت قائمه ) این سه نوع موضوع علمی یعنی ( حکمت نظری ،حکمت عملی و اصول اجتهادی ) یا
( اعتقادات ، احکام و اخلاق ) در هر موضوع علمی و عملی با ارائه ( راهبردهای مفهومی ، راه کارهای عملی و راه حل های اجتهادی ) میتوانند انسانها و جوامع را هم آهنگ  با قوانین هستی در مسیر تکامل و ایجاد تمدنی انسانی یاری رسانند.

امّا انسانها در پذیرفتن حقایق عالم وجود و عمل متناسب با آن ، آزاد و مختار آفریده شده اند . ایجاد اسلام های کاذب توسط استکبار جهانی و صهیونیسم (عبری ، غربی و عربی ) حکایتی تکراری از طغیان و عصیان انسانهای حق ستیز و حق گریز است که دستاوردی جز فساد و ظلم در جامعه انسانی نداشته و ندارند.

امّا آزادی انسانها به صورت فردی و اجتماعی ، محاط در مشیت قضا و قدر الهی است و خروج از فطرت الهی هزینه سنگین افراط و تفریط و نتایج حاصل از آنرا دارد .

جریانهای شکاک ، ساختار شکن ، اصول ستیز و هرزه گردی که امروز منادی پوچ گرائی (نیهیلیسم ) وهرج و مرج طلبی ( آنارشیسم ) در کلیه ابعاد انسانی نظیر ابعاد سیاسی ، اقتصادی و از جمله آثار هنری و معماری و شهرسازی معاصر هستند ، در واقع افراط و تفریط مکاتب بشری را تکرار و تقلید مینمایند . ظلم و فساد و ناپایداری منبعث از رویکرد مزبور در سطح جهانی ، کاملاً بر ملا شده است .

اصول و شعائر برخاسته از فطرت بشری در دوران فرانوگرائی و معاصر ، اگر با سرچشمه حیات بخش فرهنگ الهی اسلام آبیاری نشود، قطعاً راه به بی راهه خواهد برد.

محققان برجسته و عزیز ما درکتاب ( پایداری ، اخلاق و معماری ) ، تلاش نموده اند که مفهوم مهم پایداری را که از شعائر دوران فرانوگرائی است و در رابطه با محیط طبیعی و محیط انسانی و اجتماعی دارای مضامین ارزشمندی میتواند باشد و رویکرد جدیدی را در مواجه با عالم و آدم در مقابل نظام لیبرال سرمایه داری و دنیا پرست معاصر ، با بهره برداری از فرهنگ اسلامی به خصوص مفهوم اخلاق ارائه نموده و تعلیم را با تربیت همراه سازند.

تجربه عزیزان ، راهبرد موفقی برای همه اساتید و دانشجویان میتواند باشد تا رویکردهای فطرت طلبانه معاصر جهان را چه از بُعد ساختاری و چه از بُعد محتوائی با منابع و مبانی اسلامی ارزیابی و نقد نموده و راه حل هائی بنیادی و حیات بخش را از فرهنگ اسلامی استنباط و استنتاج و به جهان معاصر هدیه نمایند.

با آرزوی توفیق و تأئید الهی برای همه احیاء کننده گان فرهنگ اسلامی در اندیشه و عمل .

 

و من الله التوفیق

عبدالحمید نقره کار

شهریورماه ۱۳۹۶