سعید بشیری

چکیده:

فضاهای شهری به عنوان یکی از ارکان هویت ساز شهرهای ایرانی، در طول سالیان متمادی تحت تاثیر آموزه ها و الگوهای فکری و هنری اسلام شکل گرفته و زمینه را برای مشارکت و تعامل مردم فراهم نموده بود. لیکن در عصر حاضر، با تغییر و تحول در عرصه معماری و شهرسازی، فرآیند طراحی و خلق فضای شهری به افول گراییده و نقشی معیوب یا ناقص از هویت ملی و فرهنگ ایرانی ـ اسلامی را تبیین می نماید. بخشی از این مساله به دلیل بی توجهی به اصول و معیارهای طراحی و بخش دیگر به دلیل عدم تطابق اصول و معیارها با شرایط فرهنگی روز است. این مسائل در طراحی فضای شهری به عدم اعتبار و اصالت طرح، منجر گردیده است. در این پژوهش، با هدف به کارگیری اصول طراحی به منظور تجلی زیبایی در نمونه مورد مطالعه (میدان وحدت اسلامی)، نخست به تعاریف و مبانی نظری مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته و سپس بر اساس شناخت وضع موجود، به کمک روش های جمع آوری اطلاعات و فرآیند طراحی فضای شهری، سناریویی بهینه پیشنهاد شده است. مبانی نظری شامل بهره گیری از جایگاه و اهمیت زیبایی در قرآن کریم و حرکت در چارچوب زیبایی شناسانه این کتاب شریف در طراحی فضاهای شهریست؛ بدین ترتیب در راستای فرآیند می توان پس از تدوین چشم انداز، اهداف، راهبردها و رهنمود ها، در این میدان به فضایی منسجم و پیوسته با حفظ هویت و فرهنگ ایرانی اسلامی وکیفیت های زیبایی شناختی، انسان مداری، حضورپذیری و … نائل گردید.

فرآیند طراحی فضای شهری بر مبنای اصول زیبایی شناختی ایرانی – اسلامی (نمونه موردی میدان وحدت اسلامی تهران)