توسعه پایدار

چکیده:

بحث از «توسعه پایدار» و مقولات وابسته به آن، از جمله مباحثی است که در دنیای امروز در زمینه های بسیار مهم و مختلفی مطرح شده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و روند تکاملی و رو به رشدی دارد. سهم فراوانی از تحقیقات دنیای امروز به پژوهش در حیطه توسعه پایدار اختصاص یافته است. پرواضح است که برای دستیابی به یک توسعه
پایدار و تکاملی، باید الگویی در پیش گرفته شود که با شرایط هر سرزمین انطباق داشته باشد. بیشتر محققان در کشورهای اسلامی، زمانی که بحث توسعه پایدار به میان می آید، به منابع غربی استناد می کنند، این در حالی است که در بسیاری از موارد، اقتباس کامل الگوهای وارداتی محکوم به شکست است. برای بومی سازی مفهوم پر اهمیتی نظیر توسعه پایدار»، یکی از اولین گام ها مطالعه و بررسی آراء و اندیشه های حکمای مسلمان و این باره است. عبدالرحمن ابن خلدون، دانشمند و محقق برجسته مسلمان، در کتاب ارزشمند و بی نظیرش، «مقدمه»، به صورت کامل و بسیار هوشمندانه ای، به مقوله توسعه پایدار پرداخته است، که البته تا حد زیادی، این بحث او از چشم محققین پنهان مانده است. هرچند برای اولین بار، مفهوم توسعه پایدار در کمیسیون برانت لند در سال ۱۹۷۸  میلادی مطرح شد و از سال ۱۹۹۲ میلادی، بعد از بیانیه ریو، شکل رسمی به خود گرفت؛ اما حدود ششصد سال قبل، ابن خلدون به شیواترین شکلی این مفهوم را بیان کرده است. در این مقاله که از روش اسنادی و تحلیل محتوا بهره برده، مفهوم توسعه پایدار و اصول سه گانه آن (اقتصاد، اجتماع و محیط زیست) در اندیشه ابن خلدون مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت نیز اصل بسیار مهم «توسعه میانه رو» یا توسعه کنترل شده که توسط او برای رسیدن به رشد پایدار مطرح شده، معرفی شده است.

توسعه پایدار شهری از منظر «عبدالرحمن ابن خلدون»