الگوهای کالبدی حسینیه ها ریشه ها و تحولات

عنوان مقاله: الگوهای کالبدی حسینیه ها ریشه ها و تحولات

رشته:
سال انتشار:

چکیده:

ابهام در سیر تحول کالبدی حسینیه ها در ادبیات تاریخ شناسانه ی معماری، انگیزه ی اصلی ورود به این پژوهش است. این نوشتار در جست وجوی روندهای کالبدی فرهنگی است که به ظهور پدیده ی منحصربه فرد شهری ایران دوران اسلامی، یعنی «حسینیه» به عنوان گونه ای از فضای شهری که برای آیین عزاداری کاربرد دارد (در مقابل عنوان عام تر تکیه) منجر شده است. این پژوهش، با رویکرد تفسیری تاریخی و تاریخ نگاری علی به همراه استدلال منطقی با تأکید بر «شکل شناسی» نمونه های موجود و با محور قرار دادن تحول تاریخی فرهنگی منجر به پیدایش این آیین ها، به بررسی نقش عوامل فرهنگی کالبدی مؤثر و فرضیه های جدید قابل طرح در این موضوع پرداخته و مواردی را همچون فاصله داشتن الزامات رفتاری آیین های خاص مکان با چارچوب فرهنگی کالبدی مسجد، نقش تکایای صوفیه و نیز هویت جویی اجتماعی، در عرصه ی محیط مصنوع، مطرح کرده و در کنار آن، فرضیه ی تأثیر عوامل دارای جنبه ی معمارانه ی بیشتر مانند داشته های معماری ایران در نقطه ی تحول، نمونه های الگووار حسینیه های متقدم و الزامات تکنیکی معماری سنتی ایران، به عنوان فرضیاتی برای بروز ویژگی های فیزیکی این قالب کالبدی شهر ایرانی، بیان نموده و به ارائه ی شواهد تاریخی درباره ی آن ها اقدام کرده است. پس از بررسی این فرضیه ها، به نظر می رسد که همه ی آن ها با قوت و ضعف، در نقاط مختلف، تأثیرگذار بوده باشند و توسعه ی سریع آیین های عزاداری و نیز همگانی و غیردولتی بودن بسیاری از تأسیسات مرتبط با آن، به الگوگیری های سریع از راه حل های کالبدی در دسترس منجر شده باشد که به تدریج در طول چهار قرن پالایش شده است.

الگوهای کالبدی حسینیه ها ریشه ها و تحولات