فرهنگ اسلامی

چکیده:

امروزه با وجود تحقیقات و مطالعات بسیاری که در زمینه ی مسکن اسلامی صورت پذیرفته به موضوع خانواده (در فرهنگ اسلامی) ، به عنوان یکی از مهم ترین موضوعاتی که در رابطه با مسکن اسلامی می بایست مورد بحث و بررسی قرار بگیرد، چندان توجهی نشده است؛ واگر هم تحقیقاتی صورت گرفته ماحصل مطالعه وبررسی مفهوم خانواده در فرهنگ اسلامی با سیمای درونی و بیرونی ساختمان های امروزی چندان مطابقت ندارد. خانواده به عنوان نهاد انسان ساز، همواره نیازمند مسکنی است که نه تنها پاسخگوی نیازهای مادی اعضای ان باشد؛ بلکه به بعد روانی و معنوی زندگی خانوادگی نیز توجه کرده و درصدد پاسخگویی به انها برآید. پژوهش و تحقیق پیش رو گامی است در جهت تبیین مفهوم خانواده در فرهنگ اسلامی و طراحی خانه ی مطلوب مطابق با نیاز های مادی، معنوی و روانی خانواده و حقوق هر یک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر؛ تلاش بر این است تا با تبیین شاخصه های ساختار خانواده در فرهنگ اسلامی به ارائه ی الگوهای طراحی خانه مطابق با این شاخصه ها دست یابیم ؛ ضمن اینکه به دو سوال زیر پاسخ دهیم ؛ چگونه تبیین مفهوم خانواده در فرهنگ اسلامی از طریق واکاوی نیازهای مادی، روانی و معنوی اعضای خانواده، و حقوق هر یک از اعضا نسبت به یکدیگر در چیدمان و روابط فضاهای داخل خانه و به طور کلی(کالبد خانه) تاثیر گذار است؟ خانه هایی که امروزه در کشور ما ساخته می شوند تا چه اندازه پاسخگوی ابعاد مختلف نیازهای اعضای خانواده و متناسب با شان خانواده در فرهنگ اسلامی هستند؟ از نظر روش، تحقیق حاضر طی سه مرحله صورت می گیرد : در مرحله ی اول، مبانی و اصول فرهنگی از روی کتب معتبر اسلام شناسانه و نیز کتب جامعه شناسی خانواده استخراج و سپس به روش استدلال تحلیلی- منطقی شاخصه های سبک زندگی و ساختاری خانواده ی اسلامی را استخراج کرده و در مرحله ی دوم به طور تطبیقی ۳ الگوی ساختار خانواده ی سنتی ، مدرن و اسلامی را با هم مقایسه خواهیم کرد ؛ برای وصول به این هدف نهایی که خانواده ی مدرن را به خانواده ی اسلامی سوق دهیم. سپس خانه های متناظر انها را با روش EBS با هم مقایسه خواهیم کرد و به تهیه ی پروفیل های کیفیت محیطی انها خواهیم پرداخت. درمرحله ی سوم اصول کالبدی خانه های سنتی، مدرن و ایرانی اسلامی را با استفاده از روش دلفی و از طریق ارسال پرسشنامه به نخبگان و کارشناسان ، اعتبار سنجی خواهیم کرد. یافته های تحقیق براساس مقایسه ی تطبیقی بین سه الگوی خانواده ی مطرح شده، حاکی از ان است که شاخصه های ساختاری خانواده ی سنتی و خانواده ی مدرن بر روی کالبد خانه های سنتی و خانه های مدرن تاثیر گذار بوده و تاثیرات این ها به صورت ویژگی های خانه های سنتی و خانه های مدرن دراین رساله معرفی و مورد ازمون قرار گرفتند. ولیکن با توجه به هدف اصلی رساله در اینجا، تنها به شاخصه های ساختارخانواده ی ایرانی اسلامی و ویژگی های کالبدی برامده از این شاخصه ها اشاره می کنیم.شاخصه های ساختاری در ۱۱ مولفه شامل(۱-ساختار خانواده۲-رابطه با جامعه ۳- تقسیم کاربین اعضاء ۴-توزیع قدرت در خانواده ۵-اوقات فراغت اعضای خانواده ۶-ابعاد مادی و تجملات ۷-ابعاد روانی – معنوی ۸-حریم ۹-ثبات و تحول ۱۰- حقوق مرد و زن در قبال یکدیگر ۱۱- حقوق والدین بر فرزندان) دسته بندی شده و به نتایج زیر دست یافتیم.خانواده ی ایرانی اسلامی در مولفه ی ساختار به صورت گسترده- اصالت فردی/جمعی و باروری زیاد می باشد؛ در مولفه ی رابطه با جامعه به صورت پیوند سلسله مراتبی با جامعه نزدیک و دور می باشد؛ درمولفه ی تقسیم کار بین اعضا به صورت مدیریت داخل خانه ی زنانه-مشارکت اجتماعی بیرونی، با اولویت درون خانه وکار بیرون مردانه/زنانه می باشد.در مولفه ی توزیع قدرت در خانواده به صورت عدالت جنسیتی با اقتداربیشتر پدر می باشد. درمولفه ی اوقات فراغت اعضای خانواده به صورت خانوادگی / فردی -محوریت صله ی ارحام و گسترش روابط خانواده ومعاشرت با همسایه می باشد.در مولفه ی ابعاد مادی و تجملات به صورت محدود گرفتن امور مادی زندگی و قناعت می باشد و….. سایر مولفه ها که در متن اصلی ذکر شده است… ودرنهایت ویژگی های کالبدی بر امده از این شاخصه ها بر اساس رتبه بندی ازمون فریدمن ۳۸ مورد است که در این جا به برخی از انها اشاره می کنیم : طبیعت محوری و وجود حیاط با گل و گیاه در خانه-جداسازی عرصه ی خصوصی و عمومی -ایجاد سلسله مراتب ارتباط از بدو ورود تا درون خانه-قرار دادن عرصه یا فضایی جهت نشستن و جمع شدن اعضای خانواده (عرصه ی نیمه خصوصی)-اصالت مطابق با شان رفتاری فضاها برای هر دو جنس(زن و مرد) -به دلیل ناگریز بودن از تحولات سریع فناوری وتغییرات ابزار زندگی، استفاده از جداره های عایق صوت- لزوم طراحی فضاهایی جهت بازی کودکان و ضرورت حیاط مناسب برای بچه ها و سایر موارد.

دانلودچند برگ نخست

2022-01-24

طراحی خانه بر اساس تبیین مفهوم خانواده در فرهنگ اسلامی

چکیده: امروزه با وجود تحقیقات و مطالعات بسیاری که در زمینه ی مسکن اسلامی صورت پذیرفته به موضوع خانواده (در فرهنگ اسلامی) ، به عنوان یکی از مهم ترین موضوعاتی که در رابطه با مسکن اسلامی می بایست مورد بحث و بررسی قرار بگیرد، چندان توجهی نشده است؛ واگر هم […]