صدیقه معین مهر

چکیده:

امروزه به دلایل گوناگون تأمین سرزندگی و شادابی و حیاتِ محیط به یکی از دغدغه های اصلی نظام های مدیریت شهری تبدیل گردیده است. تأمین سرزندگی و حیاتِ محیط به مثابه یک آرمان مشروع، در صدر بسیاری از اسناد رسمی شهرسازی به چشم می‌خورد که خود برخاسته از اهمیت سرزندگی فضا به مثابه یک هدف و یک وسیله است. از آنجایی که محلات، ساخت و بافت اصلی شهرها را تشکیل می-دهند، زندگی روزمره مردم در مقیاس محله به طور محسوسی قابل درک بوده و آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به دنبال تغییر در شرایط و عوامل مؤثر بر گسترش و توسعه شهری در دوران اخیر، محلات مسکونی انسان مدار جایگاه ویژه ای در شکل‌گیری شهرها داشته اند. تحقق رابطه بین انسان و فضا ورای جریانات مادی و براساس کیفیات فضا و ویژگی‌های ذهنی انسان بنا شده است. دلایل بسیاری در شکل‌گیری چنین حسی در انسان مؤثر هستند، همانطور که موانع بسیاری آن را تهدید می‌کنند. هدف از به کارگیری تجلّی اسم جامع حَیّ در شکل گیری اصول معنایی در طراحی و حیات بخشیِ محله، شناسایی عوامل مؤثر بر افزایش سرزندگی و حیاتِ محله بوده تا پتانسیل جذب و حضور افراد و گروه‌های مختلف را در این فضاها ارتقاء بخشد. بین مراتب کمال انسان به عنوان خالق محله و مراتب کمال محله به عنوان بستر فیزیکی حیات مطلوب و فعل انسانی، همبستگی معناداری وجود دارد و تقرب محله به مقام تجلی اسماء الهی از این دو بُعد دارای اهمیت و منشاء اثر است. در این رساله، روش تحقیق سطوح مختلفی را در بر می‌گیرد و در آن از هر دو روش کمّی و کیفی در سه گام استفاده می گردد. در مرحله کمّی، در گام اول از شیوه اسنادی (با استفاده از مطالعه کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک مکتوب) و در گام دوم: با روش استدلال منطقی. در مرحله کیفی، در گام سوم با استفاده از تکنیک دلفی مصاحبه های نیمه ساختار یافته ای با اساتید و متخصصان در حوزه معماری و شهرسازی و نظرسنجی از آنها در قالب پرسشنامه صورت می گیرد. تحقیق با رویکرد اسلامی و مبتنی بر منابع عقل و نقل بررسی خواهد شد. در این راستا، برای شناسایی ابعاد و ویژگی های محله اسلامی، متون اصیل اسلامی (قرآن و روایات ائمه معصومین(علیهم السلام)) مورد تفقّه قرار گرفته و عملکردهای مرتبط با محله شناسایی می شود. سپس ابعاد حیاتِ پایدار در چهار بُعد (۱- بُعد اجتماعی، ۲- بُعد اقتصادی، ۳- بُعد زیست محیطی و بُعد اضافه شده در این رساله: ۴- بُعد معنایی) بررسی شده و بازتابِ اسماء و صفات الهی (به ویژه اسم جامع حَیّ) و ویژگی های جامع انسان کامل از جمله حیات او و ظهور آن در عرصه زندگی جمعی و محله مورد تفحص قرار گرفته و بدین نحو اصول معنایی تحققِ حیات پایدار در محله، برای ایجاد محله ای منطبق با جهان بینی اسلام تدوین می گردد. چرا که، محله ای که با اتکاء به اصول و قواعد اندیشه توحیدی و اسلامی شکل می گیرد، در پس صورت، حاوی معنایی است که این معنا دست آوردی از اندیشه اسلامی است.

دانلود چند برگ نخست

متن کامل

2021-10-15

تبیین اصول معناییِ حیات پایدار در محله در جهت بسترسازی کمال انسان بر مبنای اسم حَیّ

چکیده: امروزه به دلایل گوناگون تأمین سرزندگی و شادابی و حیاتِ محیط به یکی از دغدغه های اصلی نظام های مدیریت شهری تبدیل گردیده است. تأمین سرزندگی و حیاتِ محیط به مثابه یک آرمان مشروع، در صدر بسیاری از اسناد رسمی شهرسازی به چشم می‌خورد که خود برخاسته از اهمیت […]